Đại Thế Chí Niệm Phật Viên thông.

Chánh kinh: 

Đại Thế Chí pháp vương tử, dữ kỳ đồng luân, ngũ thập nhị Bồ Tát, tức tùng tòa khởi, đảnh lễ Phật túc, nhi bạch Phật ngôn: 

(Đại Thế Chí pháp vương tử cùng những với năm mươi hai vị Bồ Tát đồng chí hướng với Ngài, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ dưới chân Phật, mà bạch Phật rằng) 

Ngã ức vãng tích, hằng hà sa kiếp, hữu Phật xuất thế, danh Vô Lượng Quang. Thập nhị Như Lai, tương kế nhất kiếp, kỳ tối hậu Phật, danh Siêu Nhật Nguyệt Quang. 

(Con nhớ xưa kia trong hằng hà sa kiếp, có Phật xuất thế, tên là Vô Lượng Quang. Mười hai vị Như Lai nối tiếp nhau [xuất hiện] trong một kiếp. Đức Phật sau cùng tên là Siêu Nhật Nguyệt Quang) 
 

Bỉ Phật giáo ngã, Niệm Phật Tam Muội.  

(Đức Phật ấy dạy con Niệm Phật Tam Muội) 

Thí như hữu nhân, nhất chuyên vi ức, nhất nhân chuyên vong, như thị nhị nhân, nhược phùng bất phùng, hoặc kiến phi kiến. Nhị nhân tương ức, nhị ức niệm thâm, như thị nãi chí tùng sanh chí sanh, đồng ư hình ảnh. 

(Ví như có người, một người chuyên nhớ, một người chuyên quên, hai người như thế dù gặp cũng như không gặp, dù có thấy cũng như không thấy. Hai người nhớ nhau, hai người nhớ nghĩ nhau sâu xa, như thế cho đến từ đời này sang đời khác, giống như hình với bóng) 
 

Thập phương Như Lai, mẫn niệm chúng sanh, như mẫu ức tử, nhược tử đào thệ, tuy ức hà vi? 

(Mười phương Như Lai nghĩ thương chúng sanh như mẹ nhớ con. Nếu con trốn đi, dù nhớ làm gì được?) 
 
Tử nhược ức mẫu, như mẫu ức tử, mẫu tử lịch sanh, bất tương vi viễn.  

(Nếu con nhớ mẹ như mẹ nhớ con, mẹ con đời đời chẳng trái xa nhau) 
 

Nhược chúng sanh tâm, ức Phật, niệm Phật, hiện tiền đương lai, tất định kiến Phật.  

(Nếu tâm chúng sanh nhớ Phật, niệm Phật, [sẽ trong] hiện tại hay trong tương lai, nhất định thấy Phật) 

Khứ Phật bất viễn, bất giả phương tiện, tự đắc tâm khai.  

(Cách Phật chẳng xa, chẳng nhờ đến phương tiện, tâm được tự khai) 
 

 Như nhiễm hương nhân, thân hữu hương khí. Thử tắc danh vi Hương Quang Trang Nghiêm.  

(Như người nhiễm hương, thân có mùi thơm. Đó gọi là Hương Quang Trang Nghiêm) 

 Ngã bổn nhân địa, dĩ niệm Phật tâm, nhập Vô Sanh Nhẫn. 

(Nhân địa của con, dùng tâm niệm Phật, nhập Vô Sanh Nhẫn) 

Kim ư thử giới, nhiếp niệm Phật nhân, quy ư Tịnh Độ. 

(Nay trong cõi này, nhiếp người niệm Phật quay về Tịnh Độ) 

1) Hiếu dưỡng cha mẹ, phụng sự sư trưởng, từ tâm bất sát, tu thập thiệp nghiệp 

2) Thọ trì Tam Quy, đầy đủ các giới, chẳng phạm oai nghi 

3) Phát Bồ Đề tâm, tin sâu nhân quả, đọc tụng Đại Thừa, khuyến khích sách tấn người tu học 

Phật vấn viên thông, ngã vô tuyển trạch, đô nhiếp lục căn, tịnh niệm tương kế, đắc tam-ma-địa, tư vi đệ nhất. 

(Phật hỏi viên thông, con không chọn lựa. Con nhiếp trọn sáu căn, tịnh niệm tiếp nối, đắc tam-ma-địa, ấy là bậc nhất.  

Đức Phật Nhật Nguyệt Quang dạy cho Đại Thế Chí Bồ Tát pháp môn niệm Phật tam muội.

Ngài trình bày: “Ngã  bổn nhân địa, dĩ niệm Phật tâm, nhập Vô Sanh Nhẫn”. Niệm Phật tâm có nghĩa là nhớ tưởng, nghĩ về tánh giác trong tâm. Dĩ niệm Phật tâm là thường xuyên nhớ tưởng, ghi nhớ, sống với tánh giác trong tâm. Câu này không có nghĩa là niệm danh hiệu Phật âm thầm trong tâm. Dịch là dùng tâm niệm Phật thì có chút hơi tổng quát.

Ngài Đại Thế Chí dạy người niệm Phật để vãng sanh tịnh độ.

Cách hành trì của Đại Thế Chí Bồ Tát được tóm tắt trong hai câu sau:

Nhiếp trọn sáu căn,

Tịnh niệm tiếp nối,

Xin vắn tắt ý nghĩa của các chữ có liên quan đến cách niệm Phật của Ngài Đại Thế Chí như sau:

Nhiếp có nghĩa là bắt lấy, rút tỉa được, thu thập được điểm chính yếu để dùng cho mục đích mong muốn.

Nhiếp là trị cho nghiêm chỉnh như (trấn nhiếp là lấy oai mà làm người khác khiếp sợ không dám làm).

Nhiều bài giảng cho rằng nhiếp là thúc liễm, quản thúc, giữ vững, ràng buộc.v.v…

Trọn sáu căn có nghĩa là: Mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý đều có thể, đều nhiếp thọ.

Sáu căn thọ nhận sáu trần: Sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp.

Sáu căn thọ nhận sáu trần là điểm tiếp xúc khởi đầu, từ đây vọng niệm tuôn trào như thác lũ, hay tịnh niệm sáng suốt đều tùy tâm. Muốn có tâm chỉ còn tịnh niệm thì phải nhiếp. Phải biết nhiếp thọ thế nào đây?

“Tịnh niệm tương kế” …Tịnh niệm nối tiếp. Câu này cho thấy tâm không phải là vô niệm mà tâm niệm thanh tịnh.

Từ điểm tiếp xúc, tín hiệu được chuyền qua hệ thống thần kinh rồi vào não bộ. Tại não, các trung khu thị giác, thính giác, vị giác.v.v…cho ta cái biết. Cái biết này được đặt tên là kiến đại.

Có sáu đại: đất, nước, gió, lửa, kiến, thức.

Sáu đại có hai nhóm:

Nhóm thứ nhất về vật chất: đất, nước, gió, lửa. (địa đại, thủy đại, phong đại, hỏa đại)

Nhóm thứ hai về tâm thức: kiến đại, thức đại.

Đại Thế Chí dùng kiến đại niệm Phật. Dùng tâm thức niệm Phật.

Bồ tát Di Lặc dùng thức đại mà tu tập (duy thức)

Niệm là sự ghi nhận, ghi nhớ của tâm trong khoảnh khắc hiện tại.

Tịnh niệm là những niệm trong sáng, thanh tịnh có tính đạo đức.

Chánh niệm, tà niệm là những niệm có sự vận dụng, có sự ra công góp sức để có chánh có tà. Đã ra công, góp sức thì nó tích tụ năng lượng. Năng lượng chánh hay năng lượng tà này phóng vào và được tích lũy trong vũ trụ. Những năng lượng này có khả năng cảm ứng, làm thay đổi cảnh giới. Cảnh giới thanh bình, cảnh giới hung hiểm đều do những nguyên nhân tạo tác của muôn loài. Một ý nghĩ không tốt, một lời nói hung hiểm, một hành động không lợi lạc cho muôn loài đều là những nguyên nhân tạo tác ra các thiên tai, họa hoạn.

Niệm Phật là tâm luôn vướng mắc, luôn nhớ nghĩ đến những điều giác ngộ, những điều thanh tịnh, những điều sáng suốt, những điều tròn đầy từ bi hỉ xả.v.v…tâm tĩnh lặng, thanh tịnh tâm, thường tịch quang.v.v…

Ngài Đại Thế Chí niệm Phật, phương pháp dùng tướng nhập vào tánh kết quả là nhập định và nhập vô sanh nhẫn.v.v...

Niệm Phật không chỉ là phát ra âm thanh một danh hiệu Phật mà nhớ tưởng đến đức tánh, đức tướng, y báo, chánh báo của Phật. Nghĩ tưởng, nhớ đến thì tâm sẽ có cái biết cái có thể gọi chung “kiến đại của lục căn”.

Hành giả tu tịnh độ để tâm trí mình vướng mắc với niệm Phật.

Ngài Đại Thế Chí dạy người niệm Phật bằng cách để cho sáu căn vướng mắc như thế nào?

Sắc:

Bất kỳ một cảnh sắc nào đập vào mắt, hành giả tu tịnh độ cũng nghĩ tưởng đến cảnh sắc cõi Cực lạc. Ít nhất cũng biết rằng, nhờ có tu tập nhiều kiếp nên được làm người, được thân cận với A Di Đà Phật tánh nên mới thấy nước là nước chứ không phải là nước đồng sôi, thấy hoa sen là hoa sen chứ không phải là hỏa diệm .v.v…Bất cứ cảnh vật nào hiện ra cũng nhớ nghĩ đến ơn Phật. Cứ tưởng tượng một con trùn đang nhoi mình trong đất nhầy nhụa và hỏi vì nguyên nhân nào. Phật tâm con trùn chỉ khai mở đến mức mà quốc độ của nó chỉ là đất nhầy nhụa. Không dễ gì được làm người, chớ coi thường Phật tâm đang trên đường khai mở của mình mà vô ơn với những công đức mà mình đã vun bồi; có như thế mới ra công tiếp tục tu tâm dưỡng tánh. Tâm nào cảnh đấy, chớ có quay lại, chớ có sống trong tâm của ba nẻo ác. Ngài Long Thọ, trong mấy chục năm tu tập luôn mong cầu được diện kiến Phật Di Lặc. Ngài chẳng được gặp, mãi đến khi ngài không nhờm tởm con chó ghẻ thì liền ngay lúc đó ngài thấy con chó ghẻ là Phật Di Lặc. Mừng quá, ngài vác con chó ghẻ đi, ai cũng chỉ thấy con chó ghẻ trên vai ngài, chỉ riêng ngài biết, ngài đang vác Phật Di Lặc. Tâm mỗi loài có cái biết về sắc, thanh, hương, vị, xúc đều khác nhau; chúng sanh thấy, nghe, ngửi.v.v… với vọng tâm khác nhau, nên cái biết của họ khác nhau.

Đối với thanh, hương, vị, xúc, hành giả cũng nghĩ tưởng như thế. Nhờ ơn Pháp giới tạng thân mà chúng ta đang được lục thức tương đối không tệ. Chớ có để mũi của ta tận hưởng như mũi con vòi trong hầm phân, nó đang tận hưởng như dự tiệc linh đình.

Nghĩ nhớ ơn Phật.

Nghĩ đến công đức tu tập năm đại kiếp, công đức thành toàn 48 lời nguyện độ sanh. Hiểu thì mới thương kính A Di Đà tận đáy lòng.

Luôn luôn nghĩ tưởng đến Phật và Phật độ gọi là tịnh niệm nối tiếp. Tâm luôn luôn dính mắc với Phật tánh, Phật tướng, Phật quốc; dính mắc một trăm phần trăm; không ngơi nghỉ, không lỏng lẻo.

Trong cuộc sống hiện tại, nếu hành giả tịnh độ thấy một cảnh tượng không tốt, một mùi hôi thúi vào mũi, làm thế nào để khắc phục, không khởi tâm chê trách, phiền não.v.v…

Tay tôi tựa vào mặt bàn, tôi đang viết. Nhờ có Phật trong trong mười phương mà kết nạp không biết bao nhiêu nhân lành, hội tụ đầy đủ mà tôi có phương tiện (cái bàn) mà làm việc. Mọi nơi, mọi vật đều có Phật. Thấy, nghe, ngửi, nếm, xúc chạm.v.v…đều tiếp cận, thân thiết với Phật. Lời ca: “Phật ở đâu xa, Phật ở trong ta” luôn luôn, bây giờ, tại đây.v.v…không phải để hát nghêu ngao mà để hiểu với lòng biết ơn cẩn trọng.

Hành giả phải ghi nhớ trong tâm những điều được diễn tả trong kinh Vô lương thọ, kinh A Di Đà.v.v... để có thể niệm Phật bằng tâm.

Chúng ta luôn luôn tiếp xúc với lục trần, đừng đề cho tâm khởi lên phiền não vì trần cảnh mà hãy tiếp nhận cảnh ngũ truợc này như tịnh độ trong tâm. Niệm Phật bằng tâm, dùng tâm niệm Phật. Không niệm Phật với tâm trơ, tâm vô ký. Niệm Phật với tâm biết ơn Phật, với tâm tha thiết được sống trong cõi Cực Lạc, niệm Phật như đang sống trong cõi Cực Lạc; mọi trần cảnh đến đi đều được tâm từ chuyển hóa.

Chúng sanh trong cõi ta bà ngũ trược này không thể hưởng dụng giống như các cõi Phật thanh tịnh khác. Cũng thế quốc độ của con chuột là cái hang. Quốc độ của người Việt nam không giống quốc độ của người Ấn Độ. Người sống trong rừng sâu núi thẳm có thế giới sống khác với người sống ở Hoa Kỳ.v.v…

Đại Thế Chí nghĩa là Chí lớn ở thế gian. Người niệm Phật nào cũng có chí lớn thành Phật. Ngài Thực Hiền đã chẳng khuyên mọi người nên lập nguyện lớn đó sao. Vâng Đại Thế Chí, cái chí lớn không rời thế gian, lý do đó Ngài nhờ vào lục trần, quán chiếu lục căn mà tu tập.

Ở trên chúng ta xác định là niệm Phật là tưởng nhớ ơn Phật, tôn kính Phật, niệm Phật hay tán thán Phật. Những việc làm này đủ để thành Phật chưa? Tất cả chỉ mới là ca tụng người khác. Ta phải học theo Phật. Muốn thành Phật thì nên làm những gì như Phật đã làm.

Tất cả chư Phật đều tu theo 37 phẩm trợ đạo, lục độ.v.v…Ngoài ra, Phật A Di Đà lập 48 đại nguyện. Muốn hoàn tất mỗi đại nguyện Ngài phải tìm tòi phải tu thêm phương pháp đặc biệt nào. Ngài nhờ thầy mình chỉ dạy, hiển bày cho thấy 210 ức Phật quốc. Ngài quán chiếu và tìm ra những phương pháp tu tập từ các cõi Phật đó, khả dĩ hữu dụng, có thể hoàn tất mỗi nguyện của mình. Ngài y theo đó mà tu tập. Đó là những phương pháp riêng biệt để hoàn thành nguyện của mình.

Chúng ta cũng phải làm như thế. Chúng ta không chỉ niệm Phật là đủ. Sống trong cộng đồng, trong ngũ trược ta cũng nhờ hướng dẫn của 37 phẩm trợ đạo, lục độ, tứ nhiếp pháp .v.v… và cũng phải tu tập những phương pháp riêng biệt để viên mãn những đại nguyện của mình.  Đấy là học theo Bồ tát Đại Thế Chí mà niệm Phật.

Chúng ta thường được nhắc nhở lời chư Phật dạy:

Không làm ác, làm lành, giữ tâm thanh tịnh.

Nhiều người sẽ không đồng ý, thậm chí tìm lời bài bác, chỉ trích họ cho là còn dính mắc với niệm Phật thì làm sao đạt được tâm thanh tịnh. Điều này cứ tùy căn cơ, duyên nghiệp của từng người mà phương pháp thực hành sai khác để đạt tâm thanh tịnh. Mọi giải thích, bàn luận đều bỏ ra ngoài lề của tu tâm. Những ai tu theo Tịnh độ đều quen thuộc kinh Vô lượng Thọ. Phẩm thứ hai của kinh này (theo kinh mà ngài Hạ Liên Cư soạn), nói đến các Bồ Tát tại gia tụ hội nghe Phật thuyết pháp. Các ngài chỉ tượng trưng, đại diện cho giới cư sĩ tại gia. Các ngài đều tuân hành, vâng lời tu tập theo mười hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. Đây là mười phương pháp thực hành, tu tập, rèn luyện tâm chứ không phải là mười điều cần đọc, cần học thuộc lòng suông. Vì lý do đó mà mười nguyện này còn gọi là mười  nguyện hành trì rộng sâu như biển. Mười phương chư Phật đều tu mười hạnh này, mười phương Bồ Tát đều tu theo hạnh này. Là phật tử, thì rất nhiều, rất nhiều người thuộc lòng mười nguyện này. Nguyện nào cũng dạy chúng ta dính mắc, dích mắc thật thiết tha, dính mắc thật sâu sắc với Phật, với giác tánh.

Nhất giả lễ kính chư Phật. (Chữ giả trong các câu này có nghĩa là LÀ.)

Nhị giả xưng tán Như Lai

Tam giả quảng tu cúng dường

Tứ giả sám hối nghiệp chướng

Ngũ giả tùy hỷ công đức

Lục giả thỉnh chuyển pháp luân

Thất giả thỉnh Phật trụ thế

Bát giả thường tùy Phật học

Cửu giả hằng thuận chúng sanh.

Thập giả phổ giai hồi hướng.

Hân

Nên đọc bài: Niệm và Niệm Phật, tác giả Thích nguyên Hùng. Thầy viết rõ ràng và nhiều chi tiết.